Historia

Założenie Banku Ludowego w Skalmierzycach było inicjatywą patriotyczną, wynikającą z konieczności przeciwstawienia się polityce germanizacyjnej zaborcy wobec ludności polskiej. Zadania postawione bankowi, to udzielanie tanich kredytów obrotowych i inwestycyjnych, wspomagających inicjatywy gospodarcze Polaków.

Pierwszym dokumentem związanym z powstaniem Banku Ludowego w Skalmierzycach, jest policyjne zezwolenie na odbycie zebrania w języku polskim, w niedzielę dnia 31 lipca 1910 roku o godz. 17-tej w Sali Domu Katolickiego w Skalmierzycach. Zezwolenie to wystawione dnia 29.07.1910 roku przez Komisarza dystryktu policyjnego w Nowych Skalmierzycach – Müllera – na wiosek księdza Jana Piotrowicza, ówczesnego proboszcza Skalmierzyc.

Na zebranie przybyło 30 członków założycieli, którzy przyjęli i podpisali wzorcowy Statut Banku Ludowego w Skalmierzycach. Na zebraniu uczestniczył osobisty przedstawiciel ks. Piotra Wawrzyniaka, ks. Stanisław Adamski z Poznania. Członkami założycielami spółki Bank Ludowy w Skalmierzycach byli w przeważającej części okoliczni rolnicy oraz kupcy i rzemieślnicy. Na zebraniu założycielskim w dniu 31.07.1910 roku wybrano pierwszą Radę Nadzorczą w składzie:

Wincenty Niemojowski (posiadacz dóbr Śliwniki) – Przewodniczący,
ks. Jan Piotrowicz (proboszcz ze Skalmierzyc) – Zastępca,
Jakub Koniarek (rolnik) – Sekretarz,

oraz członkowie:
Tomasz Walczak, Walenty Woźniak, Jan Kucharski, Józef Rumiński, Tomasz Kowalczyk i trzyosobowy Zarząd: ks. Franciszek Wolski (wikariusz ze Skalmierzyc) – Dyrektor, Wojciech Czaja – Kasjer, Tadeusz Zaborowski – Kontroler.

Bank Ludowy w Skalmierzycach został wpisany do rejestru przez niemiecki Sąd Rejestrowy w Ostrowie Wlkp. dnia 10 sierpnia 1910 roku, jako spółdzielnia z nieograniczoną odpowiedzialnością. Siedzibą Banku były pomieszczenia na piętrze w Domu Katolickim.

W 1915 roku powołano nowego Dyrektora Banku Teodora Zaborowskiego. Na koniec 1918 roku liczba członków wzrosła z 30 w chwili założenia do 143 członków. Kapitał własny z 828 marek wzrósł do 21.178 marek, depozyty wzrosły z 195 do 12.711 marek a pożyczek udzielano corocznie w kwocie 250.000 marek.

Odwaga, pracowitość i upór, te cechy wyróżniały działaczy bankowych w okresie zabory pruskiego. Służyli oni ofiarnie polskim rolnikom, kupcom i rzemieślnikom ze Skalmierzyc i okolicznych miejscowości. Władze Banku prowadziły racjonalną gospodarkę, obroty systematycznie rosły, wzrastało też zaufanie lokalnej społeczności do spółdzielni.

Jesienią 1918 roku wielu działaczy Banku Ludowego w Skalmierzycach czynnie zaangażowało się w działalność niepodległościową. W siedzibie banku urządzono magazyn broni, założono Straż Ludową, wybrano delegatów do Powiatowej Rady Ludowej w Ostrowie Wlkp. Stąd też 30 grudnia 1918 roku wyruszyli powstańcy wielkopolscy, którzy wyswobodzili Nowe Skalmierzyce. Po zakończeniu działań niepodległościowych 13 kwietnia 1919 roku odbyło się pierwsze Walne Zgromadzenie Członków Banku Ludowego w Skalmierzycach w niepodległej Polsce. W 1922 roku funkcję Dyrektora objął Franciszek Woźniak, a w 1929 roku funkcję tę powierzono Ludwikowi Matczakowi.

W pierwszych latach powojennych kraj borykał się z trudnościami gospodarczymi, wzmagała się inflacja, rujnując podstawy bytu spółdzielni kredytowych. W maju 1924 roku po przeliczeniu składników bilansowych według stawki powszechnie obowiązującej (tzn. 1.888.000 marek – 1 zł). Bank Ludowy w Skalmierzycach musiał zaczynać akumulację środków własnych praktycznie od zera. Pozyskano kredyt z Banku Spółek Zarobkowych i Gospodarczych w Poznaniu i rozpoczęto działalność kredytową. Udzielano krótkoterminowych pożyczek, przyjmowano depozyty i udziały. W maju 1925 roku udziały członkowskie wzrosły z 26 groszy do 15.025 zł i 2 groszy, depozyty z kwoty 45 zł i 3 groszy – wzrosły do 219.967 zł, a kwota pożyczek z zerowego stanu wzrosła do 101.414 zł i 75 groszy. Konsekwentnie realizowano następujące cele: przyjmowanie nowych członków z różnych grup społecznych, udostępnianie taniego kredytu wszystkim członkom, ograniczono wysokość udzielanych kredytów, pozyskiwano nowych drobnych depozytariuszy, stale rozszerzano czynności bankowe w zamian za prowizję, unowocześniano warunki pracy.

W 1936 roku Bank Ludowy w Skalmierzycach liczył 1.666 członków, obroty wynosiły prawie milion złotych a depozyty 700.000 zł. We wrześniu 1939 roku Bank liczył – 2.029 członków. Działalność banku przerwała II wojna światowa. Ustanowiony przez okupanta likwidator nadzorował likwidację banku do końca 1941 roku. Przyjmowano od dłużników spłaty udzielonych pożyczek i odsetek. Cały majątek Banku Ludowego przejął w szczególności „Dresdner Bank”. Dzięki odwadze i ofiarności działaczy udało się przechować większość dokumentów bankowych. Wielu członków poległo na wojnie lub zginęło w obozach i więzieniach.

Dnia 12 czerwca 1945 roku członkowie banku zebrali się w celu omówienia reaktywowania działalności banku. Działacze Banku Wojciech Ławniczak, Mikołaj Słowiński, Józef Kowalczyk, Marian Szymczak, Stefan Wolicki i Tomasz Worsztynowicz na zebranie w Domu Katolickim przynieśli ocalałą dokumentację bankową i wystąpili do Sądu Okręgowego w Ostrowie Wlkp. z wnioskiem o wykreślenie w rejestrze zapisu niemieckiego „Firmę wykreślono z urzędu”. Decyzją Sądu z dnia 27.07.1945 roku Bankowi przywrócono ciągłość istnienia. Oszacowano straty wojenne na kwotę 311.940 ówczesnych złotych polskich. Dnia 2 stycznia 1946 roku Bank Ludowy w Skalmierzycach rozpoczął okres powojennej działalności. Najpilniejszym jego zadaniem było udzielanie pomocy kredytowej dla rolników i rzemieślników na najniezbędniejsze nakłady produkcyjne, na krótkie okresy.

Dekret o reformie bankowej z 25 października 1948 roku zapoczątkował reorganizację banków. Na Walnym Zgromadzeniu w dniu 26 czerwca 1950 roku przyjęto nowy Statut ograniczający samorządne formy działania, nawiązujący do centralistycznego modelu zarządzania (związanego z centralnym planowaniem). W tym dniu nastąpiło również połączenie Banków Ludowych w Skalmierzycach i Ołoboku w Gminną Kasę Spółdzielczą (GKS) w Nowych Skalmierzycach, z siedzibą w Skalmierzycach. Teren działania GKS to Gmina Skalmierzyce i Sieroszewice. Na czele Zarządu stanął Ludwik Matczak. W 1951 roku GKS zaprzestała prowadzenia działalności oszczędnościowej na własny rachunek, przekazując ją do Powszechnej Kasy Oszczędności. Pomoc kredytową uzyskali bezrolni, małorolni i średniorolni, zaprzestano natomiast kredytowania gospodarstw dużych.

Działalność kredytowa GKS opierała się głównie na pomocy finansowej państwa a plany i limity kredytowe określał Bank Rolny, a od 1953 roku Narodowy Bank Polski. 10 czerwca 1956 roku Walne Zebranie zmieniło nazwę GKS na Kasę Spółdzielczą w Skalmierzycach i przyjęło nowy Statut. Na mocy uchwały z 1956 roku Kasom przywrócono ich spółdzielczo-samorządowy charakter a członkom prawo decydowania o ich rozwoju. Rosnąca liczba członków oraz coraz większy zakres działalności i liczba obsługiwanych klientów wymagała poprawy dotychczasowych warunków lokalowych. Z tych też powodów w 1959 roku na Walnym Zgromadzeniu Członków powołano Komitet Budowy nowego lokalu Banku. Jego Przewodniczącym został Tadeusz Chlasta (drugi już w pokoleniu tej rodziny działacz bankowy).

W 1961 roku na walnym Zgromadzeniu przyjęto nowy Statut i przywrócono historyczną nazwę Spółdzielczy Bank Ludowy. 2 października 1965 roku przeniesiono siedzibę Banku z Domu Katolickiego do nowo otwartego lokalu przy ulicy Bankowej 1. Siedziba ta służy miejscowym spółdzielcom do dnia dzisiejszego.

Od 1969 roku stanowisko Dyrektora Banku objął Wacław Budzik. 27 stycznia 1973 roku na wniosek członków Banku z terenu gminy Sieroszewice oddano do użytku budynek Oddziału Banku w Rososzycy.

Rok 1975 przyniósł nowe regulacje podstaw prawnych w zakresie bankowości, jak i zasad funkcjonowania spółdzielni. Powstał państwowo – spółdzielczy Bank Gospodarki Żywnościowej pełniący funkcję centrali organizacyjnej dla banków spółdzielczych.
Lata osiemdziesiąte to okres dynamicznego rozwoju Banku. Zanotowano znaczny wzrost oszczędności, rozwinął się obrót bezgotówkowy, reaktywowano Szkolne Kasy Oszczędnościowe, wzrosła akcja kredytowa. Bank osiągał bardzo dobre wyniki finansowe. Od 1986 roku funkcję dyrektora Banku objęła Maria Czubak.

Lata dziewięćdziesiąte to kolejne zmiany w sektorze bankowości spółdzielczej, wchodzi w życie ustawa o restrukturyzacji banków spółdzielczych, powstają Banki Regionalne zrzeszające banki spółdzielcze. Na terenie Wielkopolski powstaje Gospodarczy Bank Wielkopolski, do którego przystępuje Spółdzielczy Bank Ludowy w Skalmierzycach. Galopująca inflacja, uwolnione mechanizmy rynkowe, zły portfel kredytowy i pogarszająca się sytuacja w sektorze bankowości spółdzielczej niekorzystnie wpłynęły na sytuację finansową Banku. Mimo nie najlepszej sytuacji w jakiej znalazł się Bank, działacze bankowi postanowili się nie poddawać. Dokonano zmian w składzie Zarządu i Radzie Nadzorczej. Na stanowisko Prezesa Zarządu powołano Teresę Artmańską. Nowe władze Banku opracowały nową strategię – program restrukturyzacji, który w 1996 roku został zaakceptowany przez Zebranie Przedstawicieli Banku i Komisję Nadzoru Bankowego. Program realizowany jest z pełnym sukcesem a wyniki finansowe Banku pozwalają z optymizmem patrzeć w przyszłość.

Obecnie Spółdzielczy Bank Ludowy w Skalmierzycach działa na terenie Gminy i Miasta Nowe Skalmierzyce, Gminy Sieroszewice, oraz na terenie powiatu kaliskiego, miasta Kalisz, krotoszyńskiego, ostrzeszowskiego i pleszewskiego. Rozwojowi Banku sprzyja dobra współpraca z SGB-Bank S.A. w Poznaniu, z władzami samorządowymi gmin, oraz organami samorządowymi Banku. Bank prowadzi działalność na terenach wiejsko – gminnych opartą na długoletnich tradycjach spółdzielczości bankowej oraz znajomości potrzeb wsi i jej mieszkańców. Nie zaniedbuje jednak i innych grup klientów, starając się być bankiem uniwersalnym. W planach na przyszłość Bank skupi się przede wszystkim nad pozyskaniem nowych klientów, rozszerzeniem oferty atrakcyjnych produktów bankowych, oraz poprawienie jakości świadczonych usług i obsługi klienta.